AKP Hükümetlerinin Şeker Oyunu 900 Bin Pancar İşçisini İşsiz Bıraktı

Bakanlar Kurulu kararı Resmi Gazete de yayınlandı.Nişasta bazlı şekerlerin kotası yine yükseltildi. Her sene uygulanan bir yöntemle pancar üreticileri ve tarım işçileri yine mağdur oldu. Hükümet kotayı %25 oranında artırdı.

ABD’nin dev tarım firması Cargil’in başını çektiği grup yine istediğini elde etti. Bu grubun içindeki diğer firmalar AMYLUM NİŞASTA, SUNAR MISIR, TAT NİŞASTA, PENDİK NİŞASTA dır.

Bakanlar Kurulu kararı ile nişasta kotasının ,her yıl,%50 oranında artırılması mümkün görünüyor. Ancak Danıştay, şimdiye kadar, hükümetlerin bu kararını sürekli olarak reddetmişti. 2014-2015 yılı haricinde, Danıştay’ın kararlarına rağmen, hükümetler aldıkları kararları uygulamıştı.

Türkiye'nin imza attığı uluslararası sözleşmeler, nişasta bazlı şekere %10’luk bir kota uygulanmasını öngörüyor. Bunun tek istisnası, ülkenin şeker darlığına düşmesidir. Bu taktirde, hükümetlerin %50 kota artırma-düşürme yetkisi vardır. Türkiye'de hükümetler, şeker ihtiyacı açığı bulunmamasına rağmen, son 13 yıldır bu kotayı her yıl artırmışlardır.

NBŞ (Nişasta Bazlı Şeker) üreticileri, sanayinin glikoza ihtiyaç duyduğu gerekçesiyle sürekli kota miktarını arttırmaya, hatta glikozu kota dışında bırakmaya çalışıyorlar. Oysa sanayicinin glikoz talebi NBŞ üreticilerinin mevcut kapasitelerinin yüzde 50'si ile karşılanması mümkündür. NBŞ üreticileri kapasitelerinin yüzde 20'sini glikoz üretiminde kullanırken, kalan kısmını sanayicinin talebini gerekçe göstererek şeker muadili olan izoglikoza yönlendiriyorlar. Bunu da yüksek kar elde etmek için yapıyorlar. Pancar şekeri, Sakkaroz 100 birim tatlandırıcı ise, izogilkoz 174 glikoz ise, 73 birim tatlandırıcıdır.

Belirlenen yüksek kotalar sebebiyle, 2002 yılından itibaren toplamda 2.7 milyon ton şekerpancarı ekilememiştir. 320 bin dekar ekilebilir alan pancarsız bırakılmıştır. Bunun üreticiye maliyeti 4 milyar dolar olmuştur. Bu yüzden 12 yılda 900 bin tarım işçisi işini kaybetmiştir.

Şeker Pancarının Bir Çok Kullanım Alanı Vardır

Benzine etanol karıştırma oranı yüzde 2'den yüzde 5'e çıkarılıyor. Şu anda etanol kapasitesinin yüzde 56'sı şeker üretilmiş pancardan karşılanıyor. Yani pancarın geri kalan melası içindeki alkol etanole çevriliyor. Bunun dışında kalan kısımları da gübre ve ilaç sanayinde kullanılıyor.

Nişasta Bazlı Şeker (NBŞ)’nin Olumsuz Sağlık Etkileri Var

Pancar şekeri, karaciğer tarafından doğrudan algılanabilen bir ürün. NBŞ'ler doğrudan algılanamıyor. Yağa çevriliyor, bir sürü sağlık sorunlarına yol açıyor. Sakkarozun da içinde glikoz olduğunu söyleyerek kendilerini savunuyorlar ama ikisi aynı şey değil. Yüksek früktozlu mısır şurubu olan tanımlamayı mısır şekeri olarak değiştirdiler. Mısır da pancar gibi doğal algısı oluşturmaya çalışıyorlar. NBŞ içinde nişasta olan her şeyden, patatesten de üretilebilir.

NBŞ İçin Ülkeler Önlem Alıyor

AB ülkelerindeki kota %20 dir. 2017 yılında bu kotayı kaldırmayı planlıyorlar. Ancak NBŞ’nin gıda dışı uygulamalarda kullanılmasını hedefliyorlar. NBŞ üreticilerinin ürünlerini, diğer ülkelere satması yönünde düzenlemeler var.

Dünyanın bir çok ülkesinde %50 şeker pancarı şekeri kullanma zorunluluğu var. Vergilerini artırarak izoglikozla mücadele ediyorlar.

Şeker Fabrikaları Özelleştirilmek İsteniyor

NBŞ kotalarının yükseltilmesindeki asıl neden Şeker Fabrikalarının özelleştirilmek istenmesidir. Onbeş yıldır gündemde tutulan özelleştirme baskısı nedeniyle fabrikalara tek bir çivi bile çakılmıyor. Mevcut 25 fabrikanın özelleştirilmesinin ardından verimsizlik gerekçesiyle 17 tanesinin kapatılması hedefleniyor. Ortaya çıkacak açığı kapatmak için der NBŞ üretiminin zorunlu hale gelmesinin planları yapılıyor. NBŞ üretimi, şeker pancarına göre %300 daha karlı bir yatırım olarak öne çıkıyor. Şeker pancarının tadlandırma oranı 100 kabul edildiğinde NBŞ’nin oranı 174 olarak hesaplanıyor. Buna üretim ve şeker elde etme kolaylıkları da eklenince paradan başka bir şey düşünmeyenlerin hedefi haline geliyor.

Şeker Pancarı Diğer Ürünleri De Etkiliyor

Pancar münavebeli (ekim nöbeti) ürün olup; mısır, ayçiçeği, patates gibi ürünlerle birlikte sırayla ekiliyor.Bu ekim sırasının içinden pancarı çekip çıkardığınızda, toprağın verim dengesi bozuluyor. Bu ürünlerin topraktan aldığı besin değerleri ve derinliklerinin birbirinden farklı olması nedeniyle nadasa gerek kalmıyor.

Üreticiler Tüm Şeker Fabrikalarına Talip

PANKOBİRLİK çatısı altında 1 milyon 450 bin üretici var. Yapılan hesaplara göre, bedelsiz bir devirde bile 5 sene içinde, işletmeler kendini amorti edebiliyor. Yaratılan katma değer ve ödenecek olan vergiler özelleştirmeden alınacak parayı rahatlıkla karşılıyor.

PANKOBİRLİK tüm şeker fabrikalarını devir almaya hazır olduklarını açıkladı.

Benzer bir özelleştirme programı sonrasında Polonya tüm şeker fabrikalarını üretici birliklerine devir etmek zorunda kalmıştı.

Yararlanılan Kaynaklar:
-Milli Gazete / Sadettin İnan yazısı
-Tarımdan Haber yayınları

Politika / Ekonomi Servisi

Şeker-İş Sendikası Ne Diyor?

Üretim Reform Paketi Kanun Taslağı’nın 46’ıncı Maddesi ile, 4634 sayılı Şeker Kanunu’nun 3’üncü maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmektedir.

Kotalar ve kotaların tespiti

Madde 3- Şeker üretimi ve arzında istikrarı sağlamak amacıyla pazarlanacak şeker miktarı, sakaroz kökenli ve diğer şekerler için ayrı ayrı olmak üzere şeker türlerine göre, gerektiğinde dönemsel olarak kotalar ile belirlenir. Glukoz ya da polimerlerinden üretilen ve kuru madde bazında ağırlık itibarıyla % 10 ve daha fazla oranda fruktoz içeren nişasta kökenli izoglukoz için belirlenecek toplam A kotası, ülke toplam A kotasının %10’unu geçemez. Bakanlar Kurulu bu oranı, Kurumun görüşünü alarak % 50’sine kadar artırmaya, % 50’sine kadar eksiltmeye yetkilidir.

Sakaroz kökenli şekerler dışındaki depolanabilir nitelikte olmayan diğer şekerler için B kotası belirlenmez.

Bu yeni düzenleme; yürürlükteki Şeker Kanunu’nda kota kapsamında olan, “likit ve kurutulmuş haldeki glukoz şurubu”nu kota kapsamından çıkaran bir düzenlemedir.

Bu yeni düzenleme ile; 1.350.000 ton Glukoz ve İzoglukoz kurulu kapasiteye sahip olan ve tamamına yakını yabancı mülkiyetli nişasta kökenli şeker sektöründe kapasitesinin tamamının kullanılmasının önü açılırken, tamamı yerli sermayeden oluşan pancar şekeri sektörü ciddi tehdit altında bırakılmaktadır.

Türkiye’nin bugünlerde içinde bulunduğu konjonktürden ve OHAL uygulamalarının avantajlarından yararlanılarak, yabancı sermayeli NBŞ şirketlerinin bu düzenlemeyi bir oldu bittiye getirmeye çalıştıkları, hatta konjonktüre bağlı bir pazarlık konusu haline getirdikleri düşünülmektedir.